Unutulan Kahramanlar: Milli Mücadele’de Balkan Kökenli Türkler
Cumhuriyetin nasıl kurulduğunu düşününce, bir sürü insanın emeği gözümün önüne geliyor. Her biri başka yerlerden gelmiş, alın teriyle, yüreğiyle bu ülkeyi ayağa kaldırmış. Balkanlar’dan gelenler var ki, çoğu Rumeli’nin o bildik şehirlerinde doğmuş, oralarda büyümüş. Askerler, siyasetçiler, gönüllüler… Osmanlı Balkanlar’ı kaybedince soluğu Anadolu’da almışlar, Milli Mücadele’ye omuz vermişler. Ama gel gör ki, tarih kitaplarında pek anılmıyorlar. Hadi, gelin birkaçını hatırlayalım; bu insanların neler yaptığını bir kez daha konuşalım.
1. Mehmet Nuri Conker (Selanik, 1881-1937)
Mehmet Nuri Conker, Atatürk’ün Selanik’ten çocukluk arkadaşı. Birlikte sokaklarda koşmuşlar, aynı havayı solumuşlar. Sonra Milli Mücadele başlamış, Sakarya Meydan Muharebesi’nde öyle işler yapmış ki, insan “Vay be” demeden edemiyor. Cumhuriyet kurulunca milletvekili olmuş, ülkeye hizmetten geri durmamış. Selanik’in o canlılığı, onda hep parlamış.
2. Ali Fuat Cebesoy (İstanbul, Rumeli Kökenli, 1882-1968)
Ali Fuat Cebesoy’un ailesi Balkanlar’dan. İstanbul’da doğmuş, ama kökü Rumeli’ye gidiyor. Batı Anadolu’da direnişi ateşleyenlerden biri o; ilk Kuva-yi Milliye birliklerini kurmuş, orduyu toparlamış. Öyle bir liderlik yapmış ki, o karanlık günler onunla aydınlanmış sanki. Rumeli’den gelen o inat, onda hep yanmış.
3. Kazım Dirik (Manastır, 1880-1941)
Kazım Dirik, Manastır’da doğmuş bir asker. Osmanlı’nın son zamanlarında da, Cumhuriyetin başında da boş durmamış. Milli Mücadele’de Anadolu’da direnişi güçlendirmek için çok koşturmuş. Sonra İzmir’de, Trakya’da kalkınsın diye uğraşmış. Manastır’dan gelen o azim, onda hep kendini göstermiş.
4. Ahmet Anzavur ve Karşı Direniş
Balkan kökenliler hep aynı safta değilmiş tabii. Ahmet Anzavur mesela, Çanakkale Boğazı civarında Kuva-yi Milliye’ye kafa tutmuş, isyan çıkarmış. Ama karşısında yine Balkanlar’dan gelen Türk subaylar çıkmış, o ateşi söndürmüşler. Rumeli’den gelenler her yerde varmış; kimi yanımızda, kimi karşımızda.
5. Enver Paşa ve Dolaylı Etkisi
Enver Paşa da Balkan kökenli. Anadolu’da Milli Mücadele’nin içinde değilmiş, ama Orta Asya’da koşturmuş, Türk dünyasına kafa yormuş. Yaptıkları, buradaki bağımsızlık ateşine uzaktan bir nefes olmuş. Rumeli’den gelen o cesaret, onda başka bir yol bulmuş.
6. Refet Bele (Selanik, 1881-1957)
Refet Bele, Selanik’te doğmuş bir asker. Milli Mücadele’de İzmir’in kurtuluşunda payı büyük; öyle koşuşturmuş ki, düşman çekip gidene kadar durmamış. Sonra Cumhuriyet’te milletvekili olmuş, ülkeye hizmet etmiş. Selanik’in o enerjisi, onda hep canlı kalmış.
7. Şefik Avni Özüdoğru (Üsküp, 1885-1960)
Şefik Avni, Üsküp’te doğmuş. Milli Mücadele’de Anadolu’da direniş için çalışmış, askerlik yapmış. Cumhuriyet kurulunca milletvekili olmuş, ülkeye sahip çıkmış. Üsküp’ten gelen o kararlılık, onda hep hissedilmiş.
Sonuç
Balkanlar’dan gelenler, Milli Mücadele’de kocaman bir iz bırakmış. Rumeli’nin o şehirlerinden çıkıp Anadolu’ya gelmişler, bu ülkeyi kurmuşlar. Ama nedense adları pek geçmiyor, gölgede kalıyor çoğu. Onları hatırlamak, yaptıklarını yeni nesillere anlatmak lazım; bu bir vefa meselesi. Balkan kökenli kahramanlar, bu ülkenin temel taşlarından. Sizin bildiğiniz başka isimler varsa, yorumlarda yazın, hep beraber analım!
Yorum Gönder
0Yorumlar